3 Silindirli Motorlar 3 Silindirli Arabalar Alınır mı?

3 silindirli motorlar aslında, çok yeni bir teknoloji değil. Çok eskiden beri var. Hem otomobillerde, hemde motosikletlerde bayağıdır kullanılıyor. 3 Silindirli Arabalar Alınır mı farklı yönleri nelerdir bunlara bakalım.

Özellikle Japonya da, küçük hacimli 3 silindirli motorlar oldukça yaygın. Küçük arabalarda yaygın olduğu için. Aynı zamanda motosikletlerde de yaygın. Hatta, MV Agusta diye firma var. Sadece 3 silindirli motosikletler üretiyor. Bu konuda uzmanlaşmışlar ve bu şekilde devam ediyorlar.

Yıllardan beri süre gelen bir şeydir bu aslında. Ama Avrupa ve Türkiye pazarı da buna dahil olacak şekilde, otomobillerde 3 silindirli motorlar tekrar bu yakın zamanda gündeme geldi. Son 3-5 senedir biraz daha kullanımları arttı.

Bunun ise sebebi; otomobil üreticilerinin artık, sıkılaşan emisyon ve yakıt Regülasyonları nedeni ile Turboyla birlikte, daha fazla güç elde ettiği üretiminden kaynaklanıyor. Özellikle, A sınıfı B sınıfı ve C sınıfı yani, kompakt sınıf, orta sınıf ve altına baktığınız zaman, düşük hacimli 3 silindirli motorları oldukça sık görebiliyoruz. Hemen hemen artık her markada var.

Markalar ve 3 Silindirli Motorlar

Ford da, EcoBoost denilen 3 silindirli bir motor var. Renault yine, 0.9 litre hacminde 3 silindirli benzinli TCH motor kullanıyor. Volkswagen Grup da, Audi, Sead bu otomobil grupları da, 1 litre TSI motor var. 3 silindirli.

Premium sınıfta da artık kullanılıyor. BMW‘nin 1.5 litre hacminde 3 silindirli motorları, çoğunlukla kullanılıyor. Hatta Spor bir otomobil olan İ8 de bile, 3 silindirli 1.5 litre hacminde motor var. Kısacası; son zamanlarda oldukça popüler.

3 Silindirli Motorların Çalışma Prensibi

Bu motorlarda, adı üstün de 3 silindir olduğu için bildiğimiz standart 4 silindirli otomobillerden 1 tane daha az silindir var. Krank yapısı ise, bu yüzden biraz daha farklı.

4 silindirli motorların krankı, birbirine tamamen simetrik olacak şekilde 180 derece olarak bağlanır pistonlar. Ancak, 3 silindirlerde tek sayıda silindir olduğu için, tamamen simetrik bir şekilde pistonları yerleştirmek doğal olarak mümkün değil.

Bu yüzden krank yapısı da farklı. 4 silindirlerde ki gibi, 180 derece ile bağlanmış bir krank değil. 120 derece açıyla bağlanmış, 3 tane silindir bulunuyor.

4 silindirde, 1 numara ve 4 numara yani; en dışarıda ki pistonlar, yukarı aşağı hep birlikte hareket ederler. 2’si yukarı yada 2’si aşağı gider. Aynı şekilde, 2 ve 3 numarada ki pistonlar ise; birlikte hareket ederler.

3 silindirde böyle bir şey yok. Hepsi tamamen bağımsız bir şekilde kendi hareketini yapıyor. Hiç biri, diğeri ile aynı şekilde çalışmıyor. 120 derecelik krank sebebiyle. 4 silindirlerden en büyük farkı; 4 silindirde kesintisiz bir şekilde patlama vardır.

Pistonlardan bir tanesi, patlama zamanını gerçekleştirir. Diğer pistonlar ise; arka arkaya patlamaları gerçekleştirir. Sürekli 1 4 2 3 şeklinde bir güç aktarımı vardır. Bu yüzden de arada gücün üretilmediği, herhangi bir bölge bulunmaz. 3 silindirler de ise; bu şekilde olmuyor. Yine, değindiğimiz krank yapısı yüzünden bütün silindirler, farklı zamanlarda farklı hareketler yaptığı için, 2 tane patlama zamanı arasında ufak bir gecikme olur.

Krank devrinin, 3’de 1’i kadar bir zamanlık boşluk olur. İki patlama arasında. Yani, birinci silindir patlamayı gerçekleştirdi, biraz bekledi. Sonra diğeri biraz bekledi. Sonra diğeri şeklinde, biraz kesik kesik güç döngüsü vardır.

3 Silindirli Motorlar da Oluşan Titreşim

Bunu da, en çok 3 silindirlerin Rölanti anında gözlemleyebilirsiniz. Özellikle, eski atmosferik 3 silindirlerde, biraz daha göze batıyordu. Ama yeni nesil, Turbolarda siz o kadar hissetmiyorsunuz.

Çünkü; motor kulaklarını çok daha iyi bir şekilde tasarlıyorlar. Arabanın kaputunu açıp baktığınız zaman, kesik güç yüzünden motorun, hafif titreşimde çalıştığını Rölantide görebilirsiniz.

Bu tip bir sorun yaşamamak içinde, güncel 3 silindirlerde genelde Rölanti devri biraz daha yüksek oluyor. Atmosferik, 4 silindirli bir motora baktığınız zaman, Rölantisi çok yüksek değildir. Isındıktan sonra 500 – 600 devir civarında, Rölanti devrini yakalar.

Ama bu değindiğimiz kesik güç sebebiyle, bu titreşimi biraz azaltmak için, 3 silindirlerde genel de biraz daha yüksek oluyor. 750, 800, 900 devire kadar, yükselen bir yerde tutulabiliyor. Yine bu simetrik olmayan yapısının getiriği bir dezavantaj daha var. O da yine, titreşimle ilgili.

4 silindirlerde, 1 ve 4 numara aynı hareketi yapıyor diye değinmiştik. Motorun, orta noktasına göre bu pistonlar, simetrik bir hareket yaptığı için motoru da döndürmeye çalışmazlar. Bu iki kuvvet birbirini götürür. Yani; Nötrler ve motor tamamen dengeli bir şekilde çalışabilir.

3 silindirlerde, böyle bir hareket olmadığı için motor kendi eksininde biraz dönmek ister. Bu pistonların hareketi, motoru sürekli döndürmeye çalışır sağ ve sola doğru. Bu da yine, titreşimin kaynaklarından bir tanesidir.

Eksi nesil 3 silindirlerde, bu titreşimleri kompanse edip hissedilmemesini sağlamak için, bir tane Balans şaftı daha bağlanırdı. Bu Balans şaftı da motorun içinde, krankın 2 katı dönerek bu titreşimleri engellemeye çalışırdı.

Dezavantajları

Bunun tabi ki en büyük dezavantajı, ekstradan çok hızlı dönen bir parça ekliyorsunuz motora. Hem, yakıt tüketimin arttırıyordu. Hemde, güçten çalmaya başlıyordu. Yeni nesil Turbolu 3 silindirlerde, genelde böyle bir şaft bulunmuyor. Bunun yerine, krank şaftını yada Volanı yada motor üstünde dönen makaraları, bilerek daha dengesiz yapıyorlar. Hesaplanmış bir şekilde dengesiz yapıyorlar.

Bu sayede de, Balans şaftının işini bu parçalar dengesiz bir şekilde dönerek, birbirlerini Nötrlüyorlar. Aslında, dezavantajı avantaja dönüştürmüş oluyorlar. Ağırlık eklemek yerine, motorun orjinalinden ağırlık çıkararak aynı dengesizliği yaratıp, motorun daha titreşimsiz çalışmasını sağlayabiliyorlar.

Bu yüzden motorların, 1 litre EcoBoost motorun Volanı değiştirmek istediğiniz zaman, elinize aldığınız da tamamen bir yuvarlak görmezsiniz. Bazı bölgeleri oyulmuş şekilde görürsünüz. Bir kısmın ağrılığı azaltılıp, diğer tarafın daha ağır olması sağlanmıştır.Volanı elinize aldığınız vakit, bu ne ya. Dengesiz döner bu diye aklınızdan geçirirseniz; bu 3 silindirin karakterinden dolayı böyle olduğu anlamına geliyor.

Tabi ki; bu dezavantajların yanında, oldukça büyük avantajları da var.

Motorun içinden bir silindiri kaldırdığınız için, daha küçük bir bloğunuz oluyor. Daha hafif bir blok anlamına geliyor. Bunun yanında, krank milini ve eksantrik milini de, kısaltmış oluyorsunuz. 3 silindire göre artık, 4’de 1’ini çıkardınız. 4 silindirli bir motorlar karşılaştırdığınızda.

Aynı zamanda, silindirin Valflerinden de kurtulmuş oluyorsunuz. Parçalardan, yaylardan kurtuldunuz. Büyük bir ağırlık azalımı oluyor. Hem, ebat olarak küçülüyor, hemde ağırlığı azalmış oluyor motorun. Özellikle, alt segmentte kullanılmasının sebebi de bu yüzdendir. Daha küçük bir motor olduğu için, motorun kapladığı hacmi azaltıp aracın iç hacminden artırabiliyorsunuz. Aynı zaman da, ağırlık olarak da azaldığından dolayı yakıt ekonomisi bakımından tasarruf ediyorsunuz.

Yakıt ekonomisine değinilmişken; katkı sağladığı bir nokta da, bir tane daha fazladan silindirin. Ekstra ekipmanlarının, sürtünmesinden kurtulduğunuz anlamına geliyor.

Bu sebeplerle de, aynı hacimde aynı güçte ki 4 silindirli bir motorla, 3 silindiri karşılaştırdığınız zaman bu güncel olanlarda, genellikle daha iyi yakıt ekonomisi sağlıyorlar. Aynı zamanda, bu kadar malzemenin çıkartılması, otomobilin üretim maliyetinin de düşürüldüğü anlamına geliyor.

Şimdi aklınız da şöyle bir soru oluşabilir; otomobiller çok pahalı. Nereye üretim maliyeti düşüyor. B sınıfı otomobiller 100.000 (bin)’i geçmiş. Diye düşünebilirler. Bu bizim ülkemizde ki kur farkından vede vergilerden kaynaklanan bir şey. Biz ülke olarak araba almıyoruz. Çünkü; devletimize vergi veriyoruz. Ondan sonra, bir kısmı ile araba almamıza izin veriliyor.

Ama global ölçekte düşündüğünüz zaman, otomobil üreticileri içinde ekstradan maliyeti düşürmenin yollarından bir tanesi.

3 Silindirli Arabalar Alınır mı?

3 silindirli yeni otomobiller alınır mı diye sorarsanız? Ben, 4 silindirli kullandım hep. 3 silindire geçtiğim zaman, hep titreşimi hissedecek miyim? derseniz.

Güncel otomobillerde, değindiğimiz gibi motor kulakları ve izolasyon kısımları çok daha iyi yapıldığı için, motor titreşimini neredeyse hissetmiyorsunuz. Tek hissettiğiniz an; arabanın Rölanti deyken elinizi Vites topuzunun üstüne koyup, biraz baskı uygularsanız ancak o şekilde hissedebiliyorsunuz.

Çünkü; motor ve şanzıman birlikte titrediği için, vites kolunu tuttuğunuz zaman bunu direkt hissedebiliyorsunuz. Ama, arabanın şasesine ulaşmıyor bu titreşim. Kulaklar ve bağlantı elemanları, buna göre izole edildiğinden dolayı. Arabanın içinde ilerlerken, giderken herhangi bir şey hissetmiyorsunuz.

Güç aktarımı arasında ki ufak boşluklardan değinmiştik. Bu da yine, güncel motorlarda Turbo ile birlikte, desteklendiği için ve yüksek güçlere ulaştığı için herhangi bir sıkıntıyı da fark etmiyorsunuz. Hatta, otomobilden anlayan çoğu kullanıcıda, arabanın 3 silindir mi 4 silindir mi? olduğunu anlayamaz. Oldukça, rafine bir şekilde artık üretiyorlar bu motorları.

Otomobil severler açısından bir tanede büyük avantajı var ki; o da egzoz sesi. 3 silindirli motorlar, aslında sıralı 6 motorun tam ortadan ikiye kesilmiş hali. Bu yüzden egzoz sesi, motorun kendi hırıltısı 4 silindirlerde ki gibi değil. 4 silindirler çok düz bir ses çıkartır. 3 silindirde, hafif hırıltılı, hafif agresif bir sesi olur. Bu sesi, hem egzozdan hem de motor tarafından duyabilirsiniz.

Yakıt Ekonomisi ve 3 silindirli motorlar

Ama ben sadece yakıt ekonomisi istiyorum. Böyle şeyler benim ilgi alanıma girmiyor derseniz. 3 silindirli otomobilleri tercih edebilirsiniz. Yeni ve Turbolu olmak kaydıyla.

2010 yılından önce ki, atmosferik düşük güçlü 3 silindirli motorları almalı mıyım? diye düşünürseniz. Çokta tavsiye edilmez. Bunun yerine, atmosferik 4 silindirlileri tercih edebilirsiniz. 3 silindirli dizeller üstelikle, Volkswagen grubunda vardı. Bu 3 silindirli dizeller, biraz gürültülü ve titreşimli çalışıyordu. Onları tercih etmenizi çok fazla önermem.

3 Silindirli Arabalar hakkında tüm bilgileri sizlere derlemeye çalıştık. Peki bu konularda sizin düşünceleriniz nelerdir? Yorumlara bekliyoruz sizi.